| बन्ने होइन त अधिकृत ?? |      

औधोगिक क्रान्ति

Loksewa Gyan
औधोगिक क्रान्ति

  •  उद्योगमा भएको नयाँपन तथा परिवर्तनः–औधोगिक त्रान्ति
  •  औद्योगिक क्रान्तिको सुरुवातः–बेलायतबाट
  •  औद्योगिक क्रान्तिको अवधीः–१८ शताब्दीको मध्यदेखि १९ औँ शताब्दीको मध्य सम्म, सन् १७६० देखि सन् १८४० सम्म, ८० वर्ष चलेको
  •  १८ औँ शताब्दीमा भएको औद्योगिक परिवर्तनलाई औद्योगिक क्रान्तिको संज्ञा दिनः–इतिहासकार रायनबी
  •  औद्योगिक क्रान्ति पूर्व बेलायतमा घरेलु उद्योगको बोलवाला रहेको
  •  औद्योगिक क्रान्ति पश्चात् समाजमा उत्पत्ति भएको वर्गहरुः–पुँजीपति वर्ग र मजदुर वर्ग
  •  औद्योगगिक क्रान्तिको सुरुवात भएको क्षेत्रः–कपडा उत्पादनबाट
  •  जातको आधारमा श्रम गर्ने पुरानो परम्पराः–गिल्ड सिस्टम
  •  बेलायतको औद्योगिक क्रान्तिको अर्को नामः–यान्त्रिक क्रान्ति
  •  औद्योगिक क्रान्ति जस्तो लामो समयसम्म हुने परिवर्तनलाई क्रान्ति भन्नु हुँदैनः– Arnold Toynbee
  •  औद्योगिक क्रान्ति पूर्व बेलायतमा हातको माध्यमबाट उत्पादन गरिन्थ्यो,
  •  घरेलु उद्योगलाई प्रतिस्थापन गरी कलकारखानाको स्थापना भई यन्त्रको उत्पादन गरिने प्रणालीको सुरुवात यस क्रान्ति पश्चात् भयो
  •  कृषि क्षेत्रको विकासको लागि ब्रिटिस सरकारले कृषि विभागको स्थापनः–सन् १७९३ मा
    विभिन्न आविष्कारकहरू
  •  पावरलुमका आविष्कारक- एडमण्ड कार्टराइट
  •  बिजुली बत्तीका आविष्कारक – माइकल फराडे
  •  बिजुली शक्तिका आविष्कारक – बेन्जामिन फ्राङ्कलिङ
  •  टेलिफोनका आविष्कारक – अलेक्जेन्डर ग्राहमवेल
  •  बाफबाट चल्ने मेसिन (स्टिम इन्जिन)का आविष्कारक-जेम्स वाट
  •  काठको कपडा बुन्ने मेसिन Flying Shuttle का आविष्कारकःजोन के (सन् १७४३)
  •  (धागो कात्ने मेसिन) Spinning Jenny का आविष्कारकःजेम्स हारग्रिब्स
  •  सेफ्टी ल्याम्पका आविष्कारक- हेम्फ्री डेभी
  •  आधुनिक फ्याक्ट्रीका पिता- रिचर्ड आर्कराइ

औद्योगिक क्रान्तिको कारण

  •  बेलायतमा विभिन्न किसिमका आविष्कार हुनु
  •  ब्रिटेनको भौगोलिक स्थिलिते साथ दिनु
  •  बेलायतमा पर्याप्त पुँजी उपलब्ध रहनु,
  •  ब्रिटेनको उपनिवेशिक नीति र बजारमा सुविधा
  •  बेलायतमा बैङ्किङ प्रणालीको सुरुवात हुनु,
  •  बेलयातमा शान्ति र उपयुक्त सरकारी नीति,
  •  बेलायतमा कृषिमा सुधार हुनु
  •  बेलायतमाथि फ्रान्सेली राज्य क्रान्तिको प्रभाव

औद्योगिक क्रान्तिको परिणाम

  •  व्यापार व्यवसायमा वृद्धि
  •  घरेलु उद्योगको समाप्ति
  •  बेरोजगारीको सङ्ख्यामा वृद्धि
  •  कलकारखाना स्थापना हुन थाले
  •  समाजमा नयाँ वर्गको उदय हुनु
  •  जनसङ्ख्या वृद्धि
  •  समाजवादी भावनाको उदय
  •  सहरहरूको विकास, मजदुर सङ्गठनको विकास आदि